De verzekeraar als spion in de bosjes. Mag dat?

Op 2 januari 2014 heeft de rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een deelgeschil dat een slachtoffer had opgestart (klik hier voor de uitspraak). Het slachtoffer was betrokken bij een verkeersongeval. Zij zat als passagier in een auto die van links werd aangereden door een bestelbusje, verzekerd bij Reaal. Het slachtoffer hield forse klachten aan het ongeval over. De aansprakelijkheid is door Reaal erkend.

Fors letsel

Het slachtoffer heeft veel medische behandelingen gehad, maar dit heeft niet geleid tot een vermindering van de klachten. Het leven van het slachtoffer wordt naar eigen zeggen dag en nacht beheerst door de klachten en beperkingen. Vooral extreme vermoeidheidsklachten en lage rugklachten spelen een grote rol.

Aan een onafhankelijke neuroloog wordt vervolgens gevraagd zijn mening te geven. Die neuroloog oordeelt – kort gezegd – dat de beperkingen die het slachtoffer beschrijft begrijpelijk zijn op grond van de aanwezigheid van het bij haar bestaande pijnsyndroom. Er wordt vervolgens aan een arbeidsdeskundige gevraagd zich uit te laten over de beperkingen voor het verrichten van arbeid. Die arbeidsdeskundige stelt geen mogelijkheden tot re-integratie te zien.

Persoonlijk onderzoek

De rapporten van de neuroloog en de arbeidsdeskundige zitten Reaal niet lekker. Reaal geeft daarom een onderzoeksbureau de opdracht om een persoonlijk onderzoek naar het slachtoffer te verrichten. Het persoonlijk onderzoek bestond uit een dossieranalyse, deskresearch, maar ook uit het volgen, observeren en filmen van het slachtoffer.

Internet

Het onderzoeksbureau slaat eerst aan het google-en. Op internet blijkt dat het slachtoffer actief is op forums en blogs en meer sociale contacten heeft dan Reaal dacht. Reaal ziet hierin aanleiding om te twijfelen aan het verhaal van het slachtoffer en vraagt het onderzoeksbureau over te gaan tot vergaande observatie. Het slachtoffer wordt gedurende 9 dagen, verspreid over 3 maanden, nauwkeurig geobserveerd. Het slachtoffer wordt gezien terwijl ze haar kinderen naar school brengt, boodschappen doet en in de sportschool is. Ook tilt ze de boodschappentassen. Gedurende een aantal dagen is het huis verlaten en lijkt het slachtoffer op vakantie.

Procedure

Reaal voelt zich door het slachtoffer misleid en stelt dat de beperkingen die het slachtoffer claimt te hebben, er niet zijn. Je kunt je voorstellen dat het schaderegelingstraject hierdoor aardig vastloopt. Het slachtoffer start daarom een procedure waarin ze de rechtbank vraagt om te verklaren dat het onderzoek jegens haar onrechtmatig was, althans dat de uitkomsten van dat persoonlijk onderzoek buiten beschouwing moeten blijven bij de verdere schaderegeling. Verder vraagt het slachtoffer de rechtbank te bepalen dat het rapport van de neuroloog als uitgangspunt moet worden genomen.

Inbreuk persoonlijke levenssfeer

Om personen naar wie een persoonlijk onderzoek wordt ingesteld te beschermen tegen onnodige inbreuken op de persoonlijke levenssfeer én om de gedragingen van verzekeringsmaatschappijen op dit gebied toetsbaar te maken, heeft het Verbond van Verzekeraars de Gedragscode Persoonlijk Onderzoek opgesteld. Deze Gedragscode is gebaseerd op het beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit. Er moet telkens een zorgvuldige afweging worden gemaakt tussen de belangen van beide partijen. Ook moet de vraag worden gesteld of er andere mogelijkheden zijn die tot hetzelfde resultaat kunnen leiden zonder dat daarbij de persoonlijke levenssfeer van betrokkene wordt geraakt.  Als dit het geval is dienst de verzekeraar van het doen van persoonlijk onderzoek dient af te zien.

Oordeel rechter

De rechtbank concludeert dat het persoonlijk onderzoek niet voldoet aan de Gedragscode. Reaal had niet voldoende aanleiding om over te gaan tot observeren. Uit de informatie op internet bleek niet dat het slachtoffer activiteiten verrichtte die zij op grond van de door haar geuitte klachten niet aan zou kunnen. Ze was alleen actief op internet.

Reaal had het slachtoffer ook meer vragen kunnen stellen. Er is nooit gebleken dat het slachtoffer niet mee wilde werken of dat ze weigerde vragen te beantwoorden. Dit betekent dat de rechtbank van oordeel is dat er sprake is van onrechtmatig verkregen bewijs. Op grond van een wederzijdse afweging van de belangen van beide partijen is de rechtbank van oordeel dat het door Reaal onrechtmatig verkregen bewijs niet mag worden meegewogen in de oordeelsvorming.

Het Hof ’s-Hertogenbosch deed over een vergelijkbare kwestie op 4 september 2012 een uitspraak (klik hier voor de uitspraak). Ook hier kwam het Hof tot het oordeel dat de verzekeraar veel te snel over was gegaan tot het doen van persoonlijk onderzoek. Dit was onrechtmatig en de resultaten van het onderzoek mogen dus niet worden meegewogen. Het feit dat de verzekeraar zijn eigen Gedragscode had geschonden woog het Hof zwaar mee.

Conclusie

Door persoonlijk onderzoek wordt de persoonlijke levenssfeer van een slachtoffer geschonden. Een slachtoffer wordt dan voor de tweede keer benadeeld. Het is goed dat de rechters de zelfregulering van de verzekeraars (de Gedragscode) streng toepassen en een schending van deze regels niet in het voordeel van de verzekeraar uit laat vallen.

Contact

Heeft u een vraag over dit onderwerp of bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Schroom dan vooral niet om contact met ons op te nemen. U kunt ons bereiken op telefoonnummer 073-6900888, of stuur ons een facebookbericht of een e-mail naar info@jba.nl.