Begin dit jaar hebben de kranten volgestaan met berichten over onze privacy op Facebook. In januari 2015 is er een artikel geplaats in het AD waarin naar buiten komt dat Facebook (onder meer) haar algemene voorwaarden en privacy voorwaarden heeft aangepast. Helaas valt er voor ons als Facebookgebruikers niet te ontsnappen aan deze voorwaarden. Wanneer je Facebook gebruikt, accepteer je immers de voorwaarden. Dat betekent dat je zowel jouw intellectuele eigendom op Facebook afstaat en dat Facebook toegang heeft tot jouw gegevens. Bovendien mag alles wat je op Facebook deelt commercieel worden gebruikt, ook persoonlijke foto’s.

Duitsland is wel ontsnapt aan de nieuwe voorwaarden van Facebook. Dit komt omdat Duitsland het enige land is dat Facebook als een Amerikaans bedrijf beschouwd. Alle andere Europese landen beschouwen Facebook als een Europees bedrijf, omdat de lokale privacywetgeving er van kracht is en het Europees hoofdkwartier in Ierland is gevestigd. Nederland probeert ook te ontkomen aan de nieuwe voorwaarden en heeft recent een onderzoek gestart.

Kun je iets doen tegen het beleid van Facebook?

Heel wat Facebookgebruikers die hun intellectuele eigendom willen beschermen, hebben een statusupdate geplaatst met een juridische bepaling om hun intellectuele rechten op te eisen. Dit heeft geen nut: wie een Facebookaccount heeft, accepteert automatisch de voorwaarden. Dit betekent niet dat we alles met betrekking tot de algemene voorwaarden en privacy voorwaarden hoeven toe te staan. Dit blijkt ook uit een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam (in kort geding) op 25 juni 2015.

Een fake account op facebook met een sexvideo: wat nu?

In deze zaak ging het om een onbekende persoon die een account had aangemaakt met een profielfoto van eiseres en onder een tot eiseres herleidbare profielnaam. Op dit account is vervolgens een opname geplaatst van door eiseres gepleegde seksuele handelingen. De maker van het nepaccount heeft het filmpje tevens gericht verzonden aan bekenden van eiseres en ook op de tijdlijn gedeeld. Enige tijd na de plaatsing is de opname en de account van Facebook verwijderd.

Eiseres verzoekt in deze zaak aan Facebook om naam, adres en woonplaats (NAW) van de maker van de nepaccount bekend te maken. Eiser baseert haar vordering op grond van een onrechtmatige daad, artikel 6:162 BW. Omdat in deze kwestie de vordering is gebaseerd op een onrechtmatige daad, is eisers ook ontvankelijk jegens Facebook-Nederland (en niet alleen Facebook-Ierland waar het hoofdkantoor is gevestigd).

Facebook-Nederland voert aan dat zij geen toegang tot de gegevens kunnen krijgen. Dit kan volgens Facebook namelijk alleen als er een dagvaarding dan wel rechterlijk bevel moet worden verstrekt. De (voorzieningen)rechter maakt hier korte metten mee: ‘onder omstandigheden kan op een provider de rechtsplicht rusten om NAW-gegevens te verstrekken aan benadeelde. Dat geldt te meer bij Facebook, die zelf (mede) invloed uitoefent op wat daar wordt verspreid’.

Facebook verweert zich met de stelling dat zij niet meer aan de vordering kan voldoen omdat de gegevens (naar haar eigen zeggen) geheel en onherstelbaar verwijderd zijn. Dat verweer gaat ook niet op omdat eiseres al veel eerder op het aanstootgevende karakter had gewezen en Facebook daarmee niks gedaan had of zelfs afhoudend had gereageerd. Volgens de rechter kan en mag van Facebook op zijn minst worden gevergd om alles in het werk te stellen om na te gaan of de gegevens toch niet nog ergens traceerbaar zijn.

Registratie en accountbeveiliging

Bij het aanmaken van een Facebook account dient iedere gebruiker de algemene voorwaarden (Verklaring van rechten en verantwoordelijkheden) van Facebook te accepteren. Hierin is onder meer het volgende opgenomen:

‘Facebook gebruikers verstrekken hun echte namen en gegevens en we hebben je hulp nodig om dit zo te houden. Hier volgen enkele regels waaraan je je moet houden met betrekking tot registratie en beveiliging van je account:

i) Je verstrekt geen valste persoonlijke gegevens op Facebook een maakt zonder toestemming geen account voor iemand anders.
ii) Je plaatst geen inhoud of onderneemt geen actie op Facebook waarmee de rechten van iemand anders worden geschonden of overtreden, of waarmee de wet (lees onder meer artikel 6:162 BW) op andere wijze wordt overtreden.
iii) Als je ingezetene bent van of je voornaamste zakelijke vestigingsplaats hebt in de VS of Canada, is deze Verklaring een overeenkomst tussen jou en Facebook Inc. Als dit niet het geval is, (wat hier aan de orde is) is deze Verklaring een overeenkomst tussen jou en Facebook Ireland Limited.

Het kan dat Facebook je gegevens gebruikt, bewaart of deelt als antwoord op een juridisch verzoek indien Facebook te goeder trouw meent dat de wet hen hiertoe verplicht. Denk hierbij aan een bevel tot huiszoeking, gerechtelijk bevel of dagvaarding.’

Hoe liep het af?

De rechter is in deze zaak van oordeel dat Facebook, door het volstaan met de mededeling dat zij niet meer over de gevraagde gegevens beschikt bij het naleven van haar rechtsplicht jegens eiseres tot het verstrekken van NAW-gegevens met betrekking tot degene die onrechtmatig jegens eiseres heeft gehandeld, onvoldoende zorgvuldigheid in acht heeft genomen. Daarmee heeft Facebook op haar beurt naar het oordeel van de rechter onrechtmatig gehandeld jegens eiseres op grond van artikel 6:162 BW.

Ter waarborging van de gerechtvaardigde belangen van Facebook dienen beide partijen in onderling overleg voor het verrichten van een onderzoek naar die gegevens een onafhankelijke derde aan te wijzen.

En voor eiseres?

Het nepaccount en het filmpje hebben nare gevolgen voor eiseres opgeleverd. Zij heeft onder meer veel reputatieschade ondervonden. Eiseres heeft vanzelfsprekend niemand toestemming gegeven om de voor haar intieme en compromitterende beelden te openbaren. Het filmpje is niet alleen op Facebook gepost, maar ook via (Facebook) berichten verzonden aan tal van vrienden, bekenden en familie. Eisers kan niet meer over straat zonder nadere opmerkingen naar haar hoofd geslingerd te krijgen.

Het is terecht dat eisers de verantwoordelijke daarvoor wilt aanspreken en schadevergoeding eist. De enige manier om diens gegevens boven water te krijgen is via Facebook, aangezien voor het aanmaken van een account de gebruiker een naam, een ‘valide’ e-mailadres en mobiel telefoonnummer moet doorgeven.

Conclusie

Wij menen dat het op de weg ligt van Facebook om alsnog de gegevens van de aanmaken van het nepaccount te verstrekken, mede gezien haar beleid in dit soort gevallen. Facebook is namelijk tekort geschoten door mede te delen dat er sprake moet zijn van een dagvaarding dan wel een rechterlijk bevel om de NAW-gegevens te verstrekken. Onder omstandigheden kan op een provider de rechtsplicht rusten om NAW-gegevens te verstrekken. Dit geldt ons inziens des te meer voor een provider als Facebook, die zelf (mede) invloed uitoefent op hetgeen via haar medium wordt verspreid, onder meer door middel van het kenbaar maken van haar richtlijnen, het stellen van voorwaarden aan personen die een account aanmaken en het al dan niet ingrijpen wanneer ongepaste of aanstootgevende berichten/filmpjes worden geplaatst.

Sterker nog: uit de algemene voorwaarden en richtlijnen volgt duidelijk dat Facebook er alles aan doet om onrechtmatige uitingen (zoals in de vorm van pesten, plaatsen van privacygevoelige informatie en seksueel misbruik) te voorkomen en te bestrijden.

Wij zijn benieuwd of het onderzoek naar de maker van het nepaccount iets oplevert voor eiseres.

Hebt u een vraag over dit onderwerp of bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen, bel dan met 0800-8033, stuur een facebookbericht, of stuur e-mail naar info@dehersteladvocaat.nl. De advocaten van de Hersteladvocaat kunnen u adviseren.