De aansprakelijkheid voor ongevallen bij stuntvliegshows
De laatste tijd zijn er meerdere ongelukken in het nieuws geweest met stuntvliegtuigen. Zo stortte op 1 augustus 2015 een stuntvliegtuig neer in het Britse West Sussex, tijdens een autofestijn. Daarbij kwamen zeven mensen om het leven. Op 23 augustus 2015 botsten in Zwisterland twee stuntvliegtuigen op elkaar. Eén van de piloten kwam om het leven.
Indien een derde schade lijdt door een ongeval met een stuntvliegtuig, komt de vraag naar boven of de schade verhaald kan worden. Maar voordat je die vraag kunt beantwoorden, moet eerst worden bepaald naar welke rechter in welk land je toe moet (met andere woorden: welke rechter bevoegd is) en vervolgens dient te worden bekeken welke materiële rechtsregels van toepassing zijn, bijvoorbeeld Zwitsers recht of Brits recht. Pas daarna kan aan de hand van de inhoudelijke rechtsregels van het desbetreffende land beoordeeld worden welk recht van toepassing is, en dus ook of de schadeclaim kans van slagen heeft.
Welke rechter is bevoegd?
Om de vraag te beantwoorden welke rechter bevoegd is binnen de EU om over een schadeclaim te oordelen als gevolg van een ongeval met een stuntvliegtuig, dient te worden gekeken in de Brussel I herschikking Verordening. Artikel 4 e.v. van deze verordening bepalen dat het uitgangspunt is dat de rechter bevoegd is waar de gedaagde partij woont. Soms zijn er echter meerdere bevoegde rechters, zo bepaalt artikel 7 lid 2 van deze verordening dat bij ‘verbintenissen uit onrechtmatige daad’ tevens de rechter bevoegd is van de plaats waar het schade brengende feit (in dit geval het ongeval) zich heeft voorgedaan. En indien de vordering tot schadevergoeding is gebaseerd op een strafbaar feit, is tevens de rechter bevoegd van het land waar de strafvervolging is ingesteld. Dit is te lezen in artikel 7 lid 3. Bij een vordering op een verzekeraar gelden ook nog aparte regels ten aanzien van de bevoegdheid, dit is te lezen in artikel 10 en verder. Zowel de rechter in het land van de woonplaats van de verzekeringsnemer als de verzekeraar zijn meestal bevoegd. In verzekeringszaken kan bovendien na het ontstaan van het geschil een overeenkomst worden gesloten tussen de verzekeraar, verzekerde en/of de begunstigde, waarin een bevoegde rechter wordt aangewezen. Dit wordt ook wel een forumkeuze genoemd. Van belang is dat een dergelijke overeenkomst alleen kan worden gesloten nadat het geschil is ontstaan. Verzekeraars kunnen dus niet op voorhand in de polisvoorwaarden een bevoegde rechter aanwijzen.
Meestal zijn er dus meerdere rechters binnen de EU bevoegd om kennis te nemen van het geschil.
Welk recht is van toepassing?
Nadat de vraag is beantwoord welke rechter bevoegd is, moet worden bekeken welk recht binnen de EU van toepassing is. Dit is geregeld in de Rome II Verordening. Daarin staat dat het recht van toepassing is van het land waar de schade zich voordoet (het zgn. ‘erfolgsort’). Dit hoeft dus niet altijd het land te zijn waar de schadeveroorzakende gebeurtenis zich heeft voorgedaan (het zgn. ‘handlungsort’), aangezien de schade soms later kan intreden (denk bijvoorbeeld aan het eten van een in Frankrijk gekocht broodje dat over de datum was, op de terugweg van vakantie, waarvan je pas in Nederland ziek wordt). Volgens de regels is dan het Nederlandse recht van toepassing en niet dat van Frankrijk. Bij een ongeval met een stuntvliegtuig zal het recht van toepassing zijn van het land waarin het vliegtuig is neergestort en waar de directe schade wordt geleden.
Indien echter de aansprakelijke partij en het slachtoffer hun verblijfplaats in hetzelfde land hebben, bepaalt de Rome II verordening dat dat recht van toepassing is. Indien twee Nederlanders elkaar dus op de piste in Zwitserland onderuit skiën (of twee Nederlandse piloten in Zwitserland tegen elkaar aan vliegen), is het Nederlandse recht van toepassing. Ook kunnen de aansprakelijke partij en het slachtoffer na het ongeval met elkaar kiezen voor het recht van een bepaald land. Let wel: deze keuze kan direct gevolgen hebben voor de omvang van de schadevergoeding, aangezien de regels daaromtrent niet in alle landen hetzelfde zijn. Kijk dus uit voor ‘cherry picking’ door het slachtoffer of de aansprakelijke partij (of gebruik het in je voordeel).
Conclusie
Bij een ongeval met een stuntvliegtuig kan veel schade ontstaan. De regels omtrent bevoegdheid en toepasselijk recht geven vaak verschillende opties voor de rechter die bevoegd is en het recht dat van toepassing is op de zaak. Dit kan grote gevolgen hebben voor de schadevergoeding van het slachtoffer.
Contact
Wilt u graag advies over dit onderwerp? Schroom dan vooral niet om contact met ons op te nemen. U kunt ons bereiken op telefoonnummer 073-6900888, of stuur ons een facebookbericht of een e-mail naar info@jba.nl.