MH17: hebben de nabestaanden van de slachtoffers recht op smartengeld?
Vergoeding
In het Verdrag van Montreal, waarin de aansprakelijkheid van luchtvaartmaatschappijen is geregeld, staat dat Malaysia Airlines aansprakelijk is voor in elk geval
€ 141.000. Hoeveel daar nog bovenop komt, hangt van allerlei factoren af.
Ieder rechtssysteem heeft andere regels. Zo kent het Maleisische systeem smartengeld voor nabestaanden: een vergoeding voor leed. Naar Nederlands recht hebben nabestaanden, zoals de nabestaanden van de MH17 ramp, geen recht op smartengeld.
Huidig recht
Het Nederlands schadevergoedingsrecht is gebaseerd op twee uitgangspunten: (1) recht op schadevergoeding bestaat alleen als dat uit de wet blijkt en (2) bij letselschade kan alleen het slachtoffer zelf jegens de dader aanspraak maken op vergoeding van zijn eigen materiële (schade die direct in geld uit te drukken is) en immateriële schade. De vergoeding van schade van derden vormt hierop een uitzondering. Dit is eigenlijk vreemd.
Het gaat de nabestaanden in de eerste plaats niet eens om de hoogte van het bedrag, maar om de erkenning van hun leed. Daarnaast loopt Nederland in Europees verband nogal uit de pas op dit punt. In landen als Duitsland en België krijgen nabestaanden wel smartengeld uitgekeerd. De Belgische nabestaanden komen dus voor smartengeld in aanmerking. Zelfs de rouwende overbuurjongen kan een vergoeding krijgen, als gaat dat maar om een paar honderd euro.
Wetsvoorstel affectieschade
In 2005 is er door de Tweede Kamer een wetsvoorstel aangenomen dat de vergoeding van zogenaamde affectieschade regelt. In dit wetsvoorstel was geregeld dat iemand die immateriële schade lijdt doordat degene met wie die persoon een affectieve relatie heeft, ernstig en blijvend gewond raakt of overlijdt als gevolg van een gebeurtenis waarvoor een ander aansprakelijk is, recht heeft op een vergoeding. Nadat het voorstel door de Tweede Kamer was aangenomen, moest het echter naar de Eerste Kamer. Hier ging het mis. In 2010 is het wetsvoorstel door de Eerste Kamer verworpen. In Nederland heb je dus als derde volgens de wet, geen recht op vergoeding smartengeld. Dit kan veranderen.
Na verwerping door de Eerste kamer van het wetsvoorstel vergoeding affectieschade in 2010 komt de Staatssecretaris voor Veiligheid en Justitie met een nieuw wetsvoorstel dat nu openbaar is gemaakt voor consultatie (advies). Het doel van de regeling is om naasten en nabestaanden van slachtoffers erkenning, genoegdoening en hulp bij de verwerking te bieden.
Wat betekent dit voor de nabestaanden van de MH17 ramp?
Voor de nabestaanden van de MH17 ramp kan dit veel betekenen. Nabestaanden hebben niet alleen een groot verlies te verwerken, maar krijgen misschien ook te maken met allerlei financiële problemen. Het kan zo zijn dat een nabestaande vanwege het verdriet niet meer kan werken en dus tijdelijk geen inkomen heeft. Om het financiële leed dan zo klein mogelijk te houden, is een schadevergoeding (als in affectieschade) belangrijk.
In het algemeen worden de beperkingen op het schadevergoedingsrecht voor de naasten van slachtoffers als zeer ongelukkig ervaren. Al jaren zijn er geluiden hoorbaar om het schadevergoedingsrecht te hervormen zodat hun positie wordt verbeterd.
Ondanks de ‘zuinige’ Nederlandse wetgeving verwacht men dat Malaysia Airlines ook voor Nederlandse nabestaanden toch iets van smartengeld zal uitkeren. Dit biedt voor de nabestaanden en oplossing, zeker nu het nieuwe wetsvoorstel nog niet in werking is getreden.
Hebt u een vraag over dit onderwerp of bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen, bel dan met 073-6900888, stuur een facebookbericht, of stuur een e-mail naar info@jba.nl.